Karamürsel Kültür Varlıkları ve Değerler Araştırma Projesi
Ülkemizde olduğu gibi Karamürsel’de de kültür varlıkları tehdit altında bulunmaktadır. Kültür varlıkları ve kültürel değerler envanter veya kayıt altına alınmamıştır. Geçmişimizi ve birikimimizi temsil eden kültürel varlık ve değerlerimizi araştırmak, ortaya çıkarmak, belgelemek, kayıt altına almak ve sistematik şekilde derleyerek topluma kazandırmak zorunlu hale gelmiştir. Bu amaçla yüzeysel, taşınır, kaybolmaya yüz tutmuş, yaşayan canlı kültür mirası, kültür değerleri, kültürel varlıklar, araştırma ve derleme çalışmaları yapılmıştır.
Karamürsel İlçemizde koordinesinde ilgili kurum, kuruluşlar, üniversiteler, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşlarının ortak çalışması ile yörenin geçmişine ait kültürel, toplumsal değer ve varlıkları gün yüzüne çıkacak, gelecek nesillerle sunulacaktır.
Derleme projesinin temel amacı; Kültürel değerler ve varlıkları araştırmak, derlemek, yaşatmak ve yaymaktır. Daha açık ifadeyle; Yüzeysel, taşınır, kaybolmaya yüz tutmuş, yaşayan canlı kültür, kültür değerleri, kültürel varlıkları araştırılacak ve derlenecektir.
Karamürsel ilçesinde mahallelerde (köylerde) kültür varlık ve değerleri derlemek için aşağıdaki hedefler tespit edilmiştir.
- Yüzeysel kültür varlıklarını sahada araştırarak durumlarını ve konumlarını belirlemek, belgelemek.
- Her çeşit taşınır kültür varlıklarını sahada yer, konum, sahip ve kullanım yönünden tespit etmek.
- İlçede kaybolmaya yüz tutmuş sanatların literatür bilgi-belge taraması, canlı tanıklar ve saha araştırması yaparak ortaya çıkarmak. Mevcut olanları belgelemek.
- İlçede 70 yaş ve üzeri yaşayan insanlar ile görüşerek konum ve durumlarına göre görüşme, röportaj, söyleşi yapmak, belgelemek.
- İlçede soyut kültürel değerleri önceden belirlenmiş araştırma yöntemlerini kullanarak, saha araştırması yapmak, bunları ortaya çıkarmak.
- İlçede somut kültürel varlıkları belirlemek, bu alanda yapılan çalışma ve literatürleri taramak, konumlarını ve durumlarını ortaya çıkarmak, tespit etmek, belgelemek.
- İlçede yaşanmış, yaşamını sürdüren ve/veya kaybolan kültürel değerleri (somut, soyut, canlılara ait) yerinde kaynak göstererek belirlemek, belgelemek, derlemek.
Yukarıda belirlenen hedefleri gerçekleştirmek için aşağıdaki somut adımlar atılmış, çalışmalar yapılmıştır.
- Derleme araştırma kılavuzu hazırlamak
- Mahalle (köy) envanteri/kataloğu hazırlamak
- Araştırma veri kaynakları belirlemek
- Araştırma yapacak kişi ve kuruluşları tespit etmek
- Araştırma Kurumu oluşturmak ve organizasyonu yapmak
- Araştırma projesi hazırlayarak ilgili kurumlara sunmak
- Proje ortakları arasında yönetim ve uygulama protokolü hazırlamak, imzalamak
- Proje paydaşları ile iş birliği, toplantılar yapmak ve koordinasyon sağlamak
- Proje saha elemanlarını eğitmek
- Saha gezileri yaparak tanıtım yapmak, destek sağlamak
- Proje veri kaynakları ile görüşmeler yapmak
- Proje için teknik araç, gereç ve malzeme hazırlamak
- Proje bütçesi hazırlamak ve uygulamak
- Araç yönetim planı hazırlamak ve uygulamak
- Proje için sanal, sayısal sistem kurmak
Projeye bağlı olarak her köy için ve köyleri kapsayan ilçe geneline ait derleme çıktıları somut şekilde hazırlanmıştır. Bunlar sırayla:
- Her köy için ayrı ayrı derleme araştırma kitabı araştırma kitap ve cd.
- Karamürsel ilçesi derleme araştırma kitabı ve cd
- Derleme sanal medya sayfası
- Karamürsel kültür, varlık ve değerleri veri tabanı
- Kültürel haritalar
- Kültürel varlıkların sergilenmesi ve tanıtımı
- Geleneksel köy evleri müzesi
- Etnografik köy kahvesi
- Kent müzesine kaynak ve veri temini
Karamürsel kültür değerleri ve varlıkları projesi yapılırken canlı, yaşayan, var olan, somut ve soyut bütün kültürel unsurlardan yararlanılmıştır. Bu çerçevede:
- 70 Yaş üzeri yaşayan insanlarla görüşmeler yapılmıştır.
- Mahalle (köy) envanter derlemeleri yapılmıştır.
- Saha taranarak veriler sahadan birebir alınmıştır.
- Kültür varlıkları envanter (yüzeysel, taşınır, taşınmaz, mezar taşları ve diğerleri) taraması yapılmıştır.
- Yerleşim modeli (yapılar, haritalar) çıkarılmıştır.
- Mimari miras (yapıların çizimi, yerleşimi, modellemesi, verileri, tanıtım bilgileri) hazırlanmıştır.
- Literatür taramaları yapılmıştır.
- İnceleme ve araştırma raporları incelenmiştir.
- Kurumsal verileri (kaymakamlık, belediye, kamu kurumları, jandarma) toparlanmıştır.
- TÜİK verilerinden yararlanılmıştır.
- Kişisel arşivler/veriler taranmıştır.
- STK arşivleri taranmıştır.
Bu çalışma yapılırken;
Karamürsel Kaymakamlığı, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Karamürsel Belediyesi, Kocaeli Üniversitesi, kamu kurumları, okullar, vakıf ve dernekler, Doğu Marmara Kalkınma Ajansı, köy (mahalle) muhtarları, köy (mahalle) aydınları, köy (mahalle) Dernekleri, köy (mahalle) imamları, köy (mahalle) muhtarları, öğretmenleri, İmamları ile Hemşeri Dernekleri, Sivil Toplum kuruluşları, gönüllüler azami gayret ve çaba göstermişler, özverili çalışmalar yapmışlardır. Emek ve desteklerine teşekkür etmekteyiz. Köylerde her türlü kültür değer ve varlıklarını hafızalarını yoklayarak aktaran, somut varlıkları gösteren, bilgi ve destek vermekten kaçınmayan köy halkına teşekkür ederiz.
Ayrıca yaklaşık 3 yıldır her türlü emeklerini esirgemeyen, özverili çalışan, ekip ruhu ve disiplini içerisinde derleme verilerini üreten başta eski Kaymakamımız Ahmet NARİNOĞLU olmak üzere isimleri çalışmanın sonunda liste halinde verilen ekibimize teşekkürlerimizi borç biliriz. Onların çalışma ve üretimleri gelecek nesiller için kaynak teşkil etmesi amaçlanmıştır. Milletimize faydalı olmasını diler saygılar sunarım.
Osman Aslan CANBABA
Karamürsel Kaymakamı
